Marteniçka Trakyanındır

Tarihi çok eskilere dayanan geleneklerden biri olan marteniçkanın hikayesi, mart ayına girilmesi ile birlikte merak edilenler arasında yerini aldı.

Eski bir Bulgar geleneği olarak bilinen marteniçka, tüm Balkan coğrafyasında bilinen hatta Türkiye’de de Balkan göçmenleri nedeniyle her yıl kutlanan bir bahar ritüelidir.

Bileklere bağlanan kırmızı ve beyaz yünden yapılan bahar süsü marteniçka bilekliği, satın alınamamakta sadece hediye edilebilmektedir. Ayrıca bilekliği takan kişilerin dilekte bulunmaları da istenmektedir.

Öte yandan marteniçka, baharda çiçek açan ilk ağaç dalına bağlanmakta ve tutulan dileklerin kabul olunacağına inanılmaktadır.

MARTENİÇKANIN HİKAYESİ

Bulgaristan kültüründe marteniçkaya dair çeşitli efsaneler bulunmaktadır. Bunlardan biri de Baba Marta”dır. (Marta Nine) Baba Marta, günümüze kadar korunmuş en saygın gelenekler arasında yer almaktadır.

Bulgarlar, 1 Mart’tan itibaren Baba Marta (Marta Nine) günlerinin başladığına inanmakta ve yakınlarına “martenitsa” olarak adlandırılan sembolleri, yıl boyu sağlık ve güç dileğiyle hediye etmektedir.

Marteniçka takıları, meyve ağaçlarına, evlere, ev hayvanlarına da takılabilmektedir. Bu şekilde yeni başlayan tarım yılının da bereketli ve verimli olması için dilekler tutulmaktadır.

İlk marteniçkalar, sadece kırmızı beyaz ipliklerden yapılırdı ve nazardan korunmak için insanlara ve hayvanlara takılırdı. Bazı bölgelerde bu bükülmüş kırmızı-beyaz sicime altın veya gümüş para bağlanırdı ve bu hastalıklardan korunmak için bir simge olarak kullanılırdı.

Eskiden kırmızı-beyaz yünden yapılan martenitsalara, püskül, top, insan gibi değişik şekiller verilebilmektedir.

Martenitsaların tarihinde en önemli yere sahip olan şekiller ise “Pijo ve Penda” adıyla bilinen kırmızı ve beyaz ipten yapılmış kuklalardır. Martenitsalarda kullanılan beyaz renk uzun ömrü, kırmızı renk ise sağlık ve gücü temsil eder.

MARTENİÇKA NE ZAMANA KADAR TAKILIR

‘Baba Marta’ kültürünü yansıtan kırmızı ve beyaz yün ipten yapılan bileklikler, Bulgar inançlarına göre doğada yeşil ya da uçan bir leylek görüldüğünde bilekten çıkarılıp, dilek tutularak doğaya bırakılmaktadır.